مهندس اول: «این AWS D1.1 خیلی کارش درسته. اصلاً به نظرم استاندارد یعنی این! کاشکی بقیه هم مثل این یکی بودن!»
مهندس دوم: «مگه این استانداردی که اینقدر ازش تعریف می‌کنی، چه جوریه؟»
مهندس اول: «خیلی باحاله. خودش اومده زیر جمله‌های مهم رو خط کشیده تا حواست به اونا باشه!»
مهندس اول برای اثبات حرفش، این صفحه‌ی استاندارد را به مهندس دوم نشان داد:
مهندس دوم پس از دیدن آن گفت: « عزیز من! این استاندارد …
با پوزش فراوان اجازه می‌خواهم صحبت مهندس دوم را همینجا قطع کنم و به این موضوع بپردازم که وقتی جمله‌ای یا واژه‌ای یا شکل و جدولی در استاندارد تغییر می‌کند یا حتی به دلیلی حذف می‌گردد و یا اگر قبلاً وجود نداشته اضافه می‌شود، این تغییرات و حذف و اضافه‌ها چگونه در استاندارد نشان داده می‌شوند و مشخص می‌گردند.
اهمیت این موضوع آنجاست که وقتی ویرایش جدید یک استاندارد به دستمان می‌رسد باید بتوانیم به راحتی تشخیص دهیم که آیا الزامات ویرایش قبلی دچار دگرگونی و تغییر و تحول شده‌اند یا نه و اینکه آیا ممکن است نکات جدیدی که در کارمان اثر دارند، به این استاندارد افزوده شده باشند؟
در ادامه تلاش کرده‌ام به این نکات بپردازم و روش چند استاندارد برای انجام این کار را بررسی کنم. یادآوری می‌کنم آنچه در ادامه می‌آید حاصل تجارب من از کار با استانداردهای مورد استفاده‌ام است و حتماً روشهای دیگری هم وجود دارند که من با آنها برخوردی نداشته‌ام و از آنها بی‌خبرم.
از ASTM که استانداردی پرکاربرد است و شمار زیادی از مهندسان رشته‌های مختلف از آن استفاده می‌کنند، شروع می‌کنم.
برای اطلاع از تغییرات احتمالی در این استاندارد حتماً به زیرنویسهای صفحه‌ی اول آن که با فونت ریزی نوشته شده است، دقت کنید که در آن ضمن توضیحاتی درباره‌ی تاریخچه‌ی این استاندارد، در مورد تغییرات بعمل آمده نیز توضیح داده شده است یا همانگونه که در تصویر زیر می‌بینید ممکن است شما را به صفحه‌ی آخر استاندارد ارجاع دهد.
در برخی موارد هم ممکن است حروف d, c, b, a را در بالای صفحه‌ی اول در کنار شماره‌ی استاندارد ASTM ببینید که مربوط به ترتیب بازنگريها و اصلاحات انجام شده بر روي آن استاندارد در همان سال است مثلاً ۱۹a نشان‌دهنده‌ی دومین بازنگري در سال ۲۰۱۹، ۱۹b نشان‌دهنده‌ی سومین بازنگری در سال ۲۰۱۹ و الی آخر است. براي استانداردهایی که در این بازنگريها بدون هیچ تغییري به تصویب می‌رسند، سال این تصویب مجدد را در پرانتز نشان می‌دهند مثلاً (۲۰۱۲).
اپسیلون نشانگر تغییرات نگارشی (editorial) بر روي نسخه‌ی نهایی سند است، براي اولین تغییر از عدد ۱ و در صورت اصلاحات دیگر از عدد ۲ و همینطور الی آخر پس از اپسیلون استفاده می‌شود.
باید یادمان باشد که ممکن است از همه‌ی این نشانه‌ها در یک شماره از استاندارد ASTM استفاده نشده باشد.
تصویر زیر مثالهایی از آنچه در بالا گفته شد را نشان می‌دهد.
برویم سراغ استاندارد انستیتو نفت آمریکا. استانداردهای API پیشگفتاری دارند که در آن تکلیف بازه‌ی زمانی بررسی و ویرایش استاندارد مشخص شده است:
Generally, API standards are reviewed and revised, reaffirmed, or withdrawn at least every five years. A one-time extension of up to two years may be added to this review cycle
این استاندارد برای مشخص کردن تغییرات بعمل آمده در متن، از خط و خط‌کشی (البته بصورت عمودی) استفاده می‌کند همانند آنچه در تصویر زیر می‌بینید:
شایان ذکر است که تمام مستندات API از قاعده‌ی بالا پیروی نمی‌کنند.
کد بویلر و مخازن تحت فشار انجمن مهندسان مکانیک آمریکا یا ASME BPVC که ۱۳ سکشن دارد، در چند صفحه‌ی ابتدایی در بخشی با عنوان SUMMARY OF CHANGES با ذکر شماره‌ی صفحه، جزئیات تغییر رخ داده را نوشته است و سپس با فرض اینکه شما این توضیحات را خوانده‌اید، در متن استاندارد، فقط در ابتدای پاراگرافی که تغییری داشته است، سال ویرایش را در پرانتز آورده است (margin note) مانند مثال زیر:
البته بخشهای A و B و C از سکشن ۲ بخاطر ساختار خاصی که دارند صرفاً بخش خلاصه‌ی تغییرات را دارند.
در مورد سکشن IX خوشبختانه یک مهندس علاقه‌مند هست که تغییرات رخ داده در کد را از چند ماه زودتر با بیانی شیوا می‌نویسد که در موردش در اینجا نوشته‌ام.
در مورد سایر استانداردهای ASME باید بگویم که عموماً به همان صورت بالا عمل می‌شود یعنی نوشتن لیست خلاصه‌ی تغییرات و بطور همزمان نشان دادن مکان آن تغییرات با استفاده از margin note در متن.
در آخر می‌رسیم به AWS D1.1 که مهندس اول گفته بود خیلی باحاله و زیر نکات مهم خط کشیده! اگر یادتان مانده باشد از شما عذرخواهی کردم و حرف مهندس دوم را قطع کردم. ادامه‌ی حرف او و چیزی که می‌خواست به مهندس اول بگوید، شبیه به متن زیر است.
متن زیر را از ویرایش ۲۰۲۰ همین استاندارد گرفته‌ام که کاملاً گویاست و نیاز به توضیح بیشتری ندارد.
underlined text in the clauses, subclauses, tables, figures, or forms indicates a change from the 2015 edition. A vertical line in the margin of a table or figure also indicates a change from the 2015 edition
گفتنی است که فقط مجموعه‌ی D1.X این استاندارد برای نشان دادن تغییرات به روش بالا عمل می‌کند و کشیدن خط افقی زیر جملات یا خط عمودی در کنار جداول و اشکال، در سایر مستندات AWS انجام نمی‌شود.
مرسی. متن خیلی مفیدی بود. به API دقت نکرده بودم. D1.1 و D1.3 رو البته چند وقتی هست باهاش آشنا شده‌ام و خب خونده‌ام درباره ش، ولی تنها APIی که از وقتی با هم آشنا شدیم، دچار تغییر شد، اینقدر تغییرات ساختاری (نه محتوایی) زیادی بود که از این نشانه ها داخلش استفاده نشده بود، برای همین جدید بود برام.
خوشحال شدم که این مطلب برایتان مفید بوده است. راستش من خودم روش AWS D1.X برای مشخص کردن تغییرات را نمی‌پسندم چون به نظرم هماهنگی بصری متن را از بین می‌برد.
سلام و ممنون
مهندس عزیز مثل همیشه عالی و مفید و پر مغز
درود. سپاس از محبتتان. بزرگوارید.
دلشاد و کامیاب باشید.
مهندس عزیزمثل همیشه عالی.
استفاده کردیم.
درود بر شما. سپاس از لطفتان.