اوالتین (Ovaltine) یک برند خوشمزه‌ی ۱۲۰ ساله است که در طعمهای مختلف تولید می‌شود. یکی از انواع آن، پودر شکلات همراه با غلات است که یک ویژگی ممتاز دارد یعنی علاوه بر حل شدن در آب جوش، به راحتی در شیر سرد هم حل می‌شود.
دیشب یک قاشق از پودر را در لیوان شیر ریختم؛ در قوطی را بستم و در کابینت آشپزخانه گذاشتم. قبل از این که درِ کابینت را ببندم چشمم به قوطی آن افتاد و توجهم به نکته‌ای جلب شد که تا پیش از این، به آن دقت نکرده بودم.
نکته‌ای که به چشمم آمد، طراحی جالب و خلاقانه‌ی بارکد بود.
از همان لحظه‌ای که بارکد را دیدم، نشخوار ذهنی (overthinking) من شروع شد که «مطمئن هستم قبلاً در مورد طراحی هنری و غیرمرسوم بارکدها یک‌چیزی را در یک‌جایی خوانده‌ام».
پیدا کردن این یک‌چیز در یک‌جا کار ساده‌ای نبود ولی بالاخره با کلی فسفر سوزاندن یادم آمد که به احتمال زیاد جایی که باید دنبالش بگردم در یکی از کتابهای آقای اشبی (Ashby) است. جناب اشبی در مورد انتخاب مواد، کتابها و مقالات زیادی نوشته‌اند اما تنها کتابی که در آن ارتباط بین طراحی محصول و انتخاب مواد و هنر را بررسی کرده‌اند، کتاب زیر است.
حدسم درست بود و با بالا و پایین کردن کتاب، سرانجام آن تصاویری که در ذهنم حک شده بودند را پیدا کردم. شاید دلیل ماندگار شدن این دو تصویر در من به‌گونه‌ای که پس از گذشت حدود ۱۵ سال هنوز هاله‌ای محو از آنها را می‌دیدم این بود که نوآورانه بودند و سنّت‌شکن.
عنوان فرعی کتاب، همانطور که در تصویر بالا می‌بینید، آدم را به خواندنش دعوت می‌کند اما پیشنهاد می‌کنم لینک زیر که بخشی از همان مطلب کتاب است و در سال ۲۰۰۳ در Materials Today به چاپ رسیده است را بخوانید و سپس اگر مشتاق شدید، کتابش را ببینید. با خواندن این مقاله، معمای دو بارکد تصویر بالا که یکی نخ و سوزن است و دیگری شیشه‌آلات آزمایشگاهی را هم درخواهید یافت.
The art of materials selection
من اولین بار با دیدن کتاب Materials Selection in Mechanical Design با پروفسور اشبی آشنا شدم و آنقدر کتابش روی من تاثیر گذاشت که با دو تن از دوستان بر آن شدیم تا ترجمه‌اش کنیم اما پس از ترجمه‌ی چند فصل کتاب، کار ناتمام ماند و به سرانجام نرسید. برای آشنایی بیشتر با Michael F. Ashby می‌توانید اینجا را بخوانید.
پی‌نوشت ۱ حتماً چشمتان به جمال سویه‌ی! جدیدی از بارکدها که به آن QR Code می‌گویند، روشن شده است. برای زیباتر کردن چهره‌ی نازیبای آنها، پیشنهادهایی داده شده است که نمونه‌هایی از آنها را در این لینک می‌بینید.
پی‌نوشت ۲ حالا که صحبت به اینجا رسید، بد نیست در مورد اینکه شماره‌های بارکد چه مفهومی دارند هم اطلاعاتی داشته باشیم. شاید دیدن این فایل باعث شود صحبتهای فروشنده خامتان نکند و جنس چینی را بجای آلمانی درجه یک نخرید.
پی‌نوشت ۳ این چند تا خط باریک و نازک، کلی داستان و تاریخچه و استاندارد دارند که اگر حوصله‌اش را دارید از اینجا در موردشان بخوانید.