Safety First عبارت آشنایی است که بصورت «اول ایمنی، بعد کار» در کشورمان استفاده می‌شود اما به نظر می‌رسد که این ترجمه رسا نیست چون لحظه به لحظه باید به ایمنی توجه داشت؛ درواقع ایمنی توام با کار باید باشد. ایمنی با شعاردادن به ثمر نخواهد نشست بلکه باید به آن عمل شود چون به‌راحتی می‌شود آن را نه تنها در اولویت قرار نداد، بلکه کلاُ در پرانتز نهاد و فراموش کرد!
من فعالیت حرفه‌ایم را در آزمایشگاهی شروع کردم که نه تنها انواع و اقسام اسیدها و مواد شیمیایی در آن وجود داشت بلکه باید روزی چند بار برخی از آنها را روی هم می‌ریختم اما مشکل اینجا بود که در مورد اصول کار با آنها و معانی علائم هشدار‌دهنده‌ی روی ظروف نگهداریشان، هیچ آموزشی ندیده بودم.
حالا که فکر می‌کنم می‌بینم در آزمایشگاه شیمی دوران لیسانس هم در مورد روش نگهداری مواد شیمیایی و این‌که هر‌کدام چه ویژگیهایی دارند و بویژه چه خطراتی ممکن است داشته باشند، صحبتی نشده بود فقط تاکید می‌شد که اسید را به آب اضافه کنیم نه برعکس آن و نیز همیشه عینک محافظ روی چشم داشته باشیم.
داشتم می‌گفتم وقتی در آزمایشگاه شروع به متالوگرافی کردم و باید انواع و اقسام اچانتها را برای انواع آلیاژهای آهنی و غیر‌آهنی تهیه می‌کردم، کم‌کم دریافتم که با دنیای ناشناخته‌ای طرف شده‌ام.
وقتی کارم را در آزمایشگاه شروع کردم:
– نمی‌دانستم بهترین راه دور ریختن باقیمانده‌ی اچانت، ریختنش در سینک متصل به فاضلاب نیست.
– نمی‌دانستم MSDS خوردنی است یا پوشیدنی!
– نمی‌دانستم نباید ظروف و شیشه‌آلات محتوی مواد شیمیایی در ارتفاعی بالاتر از سر قرار گرفته باشند.
– نمی‌دانستم ظروف پلاستیکی تاریخ انقضا دارند و پس از مدتی اصطلاحاُ خشک شده و دچار شکستگی می‌شوند و ماده‌ی شیمیایی درون آنها بیرون می‌ریزد.
– نمی‌دانستم برخی اچانتها را باید بلافاصله پس از تهیه، استفاده کرد و سپس دور ریخت وگرنه ممکن است حوادث جبران‌ناپذیری اتفاق بیفتد.
– نمی‌دانستم دوش و چشم‌شور اضطراری جزو یکی از ملزومات آزمایشگاه است.
و نمی‌دانستم‌های زیاد دیگری که نمی‌خواهم با لیست کردنشان خسته‌اتان کنم.
پس لطفاُ …
-اگر در دانشگاه یا صنعت (فرقی نمی‌کند) متالوگرافی می‌کنید؛
-اگر در دامنه‌ی فعالیتتان، کار با مواد شیمیایی هم وجود دارد؛
-اگر اسید و باز و سایر مواد شیمیایی بیزینس شماست به عنوان تولید‌کننده، فروشنده، حمل‌کننده، خریدار یا مصرف‌کننده؛
-اگر حتی هیچکدام از موارد بالا در موردتان صدق نمی‌کند؛
حتماُ و حتماُ مواد شیمیایی را بشناسید و با خطرات بالقوه‌ای که دارند آشنا شوید و بدانید در صورت بروز مشکل، چه واکنشی باید نشان دهید.
تا دلتان بخواهد مرجع و مقاله و عکس و مطلب در مورد آنچه گفتم وجود دارد و شما با یک جستجوی سریع در اینترنت به آنها می‌رسید اما پیشنهاد می‌کنم حتماُ این پوستر زیبا از شرکت مرک (MERCK) را ببینید که آن را سالها پیش از یک فروشنده‌ی مواد شیمیایی گرفته‌ام و به نظرم راهنمای بسیار سودمندی است.
پوستر ایمنی در آزمایشگاه (قالب پی‌دی‌اف – ۵۰۰ کیلوبایت)
پی‌نوشت وقتی با مواد شیمیایی سروکار دارید احتمالاً چیزهایی یاد می‌گیرید که در هیچ کتابی درموردشان نوشته نشده است مثلاُ ممکن است با موجودی برخورد کنید که شیشه‌ی خالی اسید کلریدریک با برند Merck را با قیمتی بالا (تقریباُ نصف قیمت شیشه‌ی پر) از شما می‌خرد و وقتی کنجکاو می‌شوید و پرس‌وجو می‌کنید، متوجه می‌شوید این آدم ناحسابی پس از خریدن شیشه‌ی خالی، آن‌را با محصولی نامرغوب پر می‌کند و سپس با نام “مرک” می‌فروشد و شما پس از کشف این ماجرا مجبور می‌شوید برای این‌که در این زنجیره‌ی فاسد جایی نداشته باشید، نظارت دقیقی بکنید تا تمام شیشه‌های خالی مواد شیمیایی، ریزریز شده و راهی سطل زباله گردند.