يكم در جلسه‌ا‌ي شركت كرده بودم كه كارشناسان بخشهای مختلف حضور داشتند. يادم نيست صحبت در مورد چه تجهيزي بود كه يكي از مهندسان گفت: «مشخصات را بايد در استاندارد “عيسي” پيدا كنيد!»
اولين بار بود كه نام اين استاندارد عجيب را می‌شنیدم. در سررسيدي كه همراهم بود نامش را یادداشت کردم تا در اولین فرصت ممکن، درموردش جستجو كنم.
دوم براي بازديد از نمايشگاه رفته بودم. جلوي يك غرفه ايستاده بودم و داشتم به محصولات توليدي يكي از شركتها که به دقت در یک ویترین شیشه‌ای چیده شده بودند، نگاه مي‌كردم. يكي از غرفه‌داران داشت با حرارت در مورد محصولاتشان صحبت مي‌كرد و به يكي از بازديدكنندگان توضيح مي‌داد. لا‌به‌لای صحبتهايش يك واژه‌ي ناآشنا به گوشم خورد: «خيالتان از بابت كيفيت راحت باشد. تمام الكتروموتورهاي ما با استاندارد “فاده” تست مي‌شوند.»
سوم يكي دو سالي مي‌شد كه درسم تمام شده بود و وارد بازار كار شده بودم. برخي مواقع، از شركتها و سازمانها براي بازديد از آزمايشگاهي كه در آن كار مي‌كردم مي‌آمدند تا قابليتها و تجهيزات را ارزيابي كنند و براي آغاز همكاري تصميم بگيرند. يك‌بار يكي از بازديدكنندگان بعد از این که چند سوال فني پرسيد، ناگهان گفت: «راستي، شما استاندارد ” اُشا” هم داريد؟»
چهارم داشتم با رئيسم صحبت مي كردم كه تلفنش زنگ خورد. گوشي را برداشت و ضمن صحبت با تلفن، به من اشاره كرد كه جايي نروم چون صحبتش كوتاه است. وسط حرفهايش به كسي كه آن‌طرف سيم بود گفت: «من كه ديروز به شما گفته بودم وقتی مدارک “اچ وک” را تهیه می‌کنید، بايد حتماً استانداردهاي ” اشره” را هم ببينيد.»
اصل مطلب استثنا ندارد… براي همه اتفاق مي افتد… به محض اين‌كه به عنوان يك مهندس تازه‌كار پا به شركت مهندسي يا كارخانه‌ی توليدي يا دفتر فروش یا سایت مي‌گذاريد با سيلي از اصطلاحات و كلماتي روبرو مي شويد كه قبلاُ به گوشتان نخورده است. انگار در يك سياره‌ی ديگر فرود آمده‌ايد:
دي وان وان، لوله‌ی فايو ال، متريال نيس، سكشن ناين، ديويژن ۲، استاندارد آوا، ۱۱۰۴، تِما، نورسوک، آی تریپل ای، استاندارد اِجما، آی پی اِس، ای موا، …
در نگاه اول ترسناك به نظر مي‌رسند و طبيعي هم هست كه اگر به يكباره بدون هيچ زمينه‌ی قبلي با این واژه‌ها برخورد كنيم، دست و پايمان را گم كنيم.
استاندارد زبان مشترك بين طرفهاي درگير در يك پروژه‌ی صنعتي است و اصولاُ همه چيز در صنعت بر مبناي استاندارد پيش مي‌رود. پر بيراه نخواهد بود اگر بگوييم: استاندارد زير بناي صنعت مدرن است.
متاسفانه دانشگاه به اين موضوع اهميت زيادي نمي‌دهد و شما به جز برخي از رشته‌هاي دانشگاه علمي كاربردي، در ساير دانشگاه‌ها، سيلابس و سرفصلي براي معرفي استانداردهاي صنعتي و آشنايي با آنها نمي‌يابيد. نكته‌ی ديگري كه به ناآشنايي بيشتر دانشجويان با اين مبحث مهم می‌انجامد اين است كه بسياري از مدرسان و استادان دانشگاه نيز با اين مقوله بيگانه‌اند.
شايد جايي كه دانشجو به شماره و عنوان استانداردي بر‌مي‌خورد در آزمايشگاه و براي انجام يك آزمایش است يا شايد بخاطر لزوم انجام يك آزمون و فعاليت بر اساس استانداردي خاص در پروژه‌ی ليسانس يا پايان نامه‌ی فوق ليسانس. این احتمال هم وجود دارد که به شماره يا عنوان استانداردي در خواندن يك مقاله يا كتاب بر بخوريد و از كنارش بگذريد. اگر خوش‌شانس باشید شاید در دوره‌ی کارآموزی با برخی از این استانداردها آشنا شوید.
نتیجه‌ی اخلاقی هر جا که باشید، حتی اگر شما به سراغ استانداردها نروید، خواه ناخواه، استانداردها به سراغتان خواهند آمد پس برای این‌که مثل من غافلگیر نشوید، پیشنهاد می‌کنم حداقل یک نگاه روزنامه‌ای به فایل زیر بیندازید.
عنوان و لوگوی یک عالمه! استاندارد (قالب پی دی اف – ۳ مگابایت)
از دوست ارجمندم آروین افشاری عزیز که این فایل، نتیجه‌ی همت و تلاش اوست، بسیار سپاسگزارم.