سررسید، کاربردهای زیادی برای من داشته است از جمله نوشتن یادداشتهای مربوط به جلسات، استفاده به عنوان دفتر برای ثبت نکات مهم دورهها و سمینارهای آموزشی، استفاده به عنوان آلارم برای به خاطر داشتن موضوعات مربوط به روزهای آینده و کاربردهای ریز و درشت دیگر.
اولین سررسید دوران کاری را سال ۱۳۸۰ به من دادند که از آن برای گزارشگیری استفاده میشد. باید شرح فعالیتها را بصورت روزانه مینوشتم و ظهر چهارشنبه آن را به مدیرم تحویل میدادم. مدیر اگر پرسش یا نظری در مورد کارهای انجام شده داشت در همان صفحه مینوشت و سررسید را ظهر شنبه برمیگرداند.
برخی از سررسیدهایی که در تمام این سالها دریافت کردهام را به دلایل مختلف، همچنان نگه داشتهام. یکی از آنها، سررسید جامعهی مهندسان مشاور ایران است. این سررسید با نقشهی ایران شروع میشود و در صفحهی بعد جایی برای ثبت مشخصات دارندهی سالنامه دارد. چند صفحه جلوتر، آیین اخلاق حرفهای مهندسان مشاور آمده و به دنبال آن پیام فیدیک (فدراسیون بینالمللی مهندسان مشاور- FIDIC) به دو زبان فارسی و انگلیسی چاپ شده است.
آنچه در پی میآید پیام آقای ویلیام-د-لوئیس، رئیس فیدیک است که دکتر مهدی قالیبافان آنرا به فارسی برگردانده است. در این پیام به نکات جالبی در مورد حرفهی مهندسی اشاره شده است.
دوست دارم در اینجا کمی در مورد مهدی قالیبافان صحبت کنم. انسان برجستهای که شاید بسیاری از ما با کارهای ماندگار و زندگی پر برکتش، آشنا نباشیم. متاسفانه من نخستین بار نامشان را در خبر درگذشتشان دیدم و به خوبی یادم هست همکارم که دانشآموختهی مکانیک دانشگاه تهران بود با تاسف و دریغ از او برایم گفت.
مهدی قالیبافیان آثاری سترگ و ماندگار پدید آورد و این جمله از اوست: «بتن ترکیبی است از سنگدانه، سیمان، آب و اندکی شعور»
او که به عنوان پدر بتن ایران شناخته میشود، در سال ۱۳۱۴ در تبریز چشم به جهان گشود و دوران ابتدایی را در شهر زادگاهش به پایان رساند و پس از گذراندن مقطع متوسطه در دبیرستان شرف تهران، مشغول به تحصیل تا مقطع فوقلیسانس مهندسی در رشته راه و ساختمان در دانشکدهی فنی دانشگاه تهران شد. وی در سال ۱۳۳۸ فارغ التحصیل شد و به دلیل احراز مقام اول بین فارغ التحصیلان همهی رشتههای سال ۱۳۳۸ دانشکدهی فنی، در بهمن سال ۱۳۴۰ برای ادامهی تحصیل در رشته مهندسی ساختمانهای بتن آرمه به کشور فرانسه اعزام شد.
دکتر قالیبافیان ضمن تحصیل در فرانسه، در چارچوب کمیتهی اروپایی بتن که امروزه با نام فدراسیون بین المللی بتن (FIB) شناخته میشود، به پژوهش پرداخت. او در تیرماه ۱۳۴۳ از تز دکترایش دفاع نمود و پس از درخواست و حمایت «انستیتوی فنی ساختمان و ساخت و ساز عمومی» کشور فرانسه، آن را منتشر کرد.
دکتر در سال ۱۳۴۴ به میهن بازگشت و بلافاصله پس از ورود به کشور، «گروه مهندسان محاسب سانو» را که در شرف تعطیل شدن بود، احیا کرد. او از همان سال بازگشت به کشور، در دانشکدهی فنی دانشگاه تهران به تدریس پرداخت و برای نخستین بار در ایران، روش طراحی سازههای بتن آرمه بر مبنای «حالات حدی» را به دانشجویان آموخت.
طراحی و محاسبه صدها پروژه عمرانی از قبیل ساختمان چاپخانه و ادارات مرکزی روزنامه اطلاعات، ساختمان مرکزی بیمه تامین اجتماعی، تهیه طرح و طراحی مجتمع ماشین سازی تبریز، مجموعه ساختمانهای دانشگاه کرمان، بهسازی استادیوم آزادی و ساختمانهای واحد اول و دوم کارخانه سیمان صوفیان و آشیانه شماره ۳ فرودگاه مهرآباد و مشارکت در ساخت بیش از دهها کارخانه سیمان و ۱۵۰ طرح بهسازی کوچک و بزرگ از کارهای ارزشمند و بزرگ این استاد با ذوق بوده است.
دکتر قالیبافیان برای اولین بار در ایران «علائم قراردادی اتصالات در ساختمانهای فلزی» را تهیه و به جامعه فنی کشور ارائه کرد که چند سال بعد با اندکی اصلاح به استاندارد ملی تبدیل گردید. در طول دهههای گذشته، دکتر قالیبافیان، در تدوین بیش از ۵۰ استاندارد و آئیننامه ملی نیز همکاری موثری داشته است از جمله:
۱۳ استاندارد ملی در موسسه استاندارد و تحقیقات صنعتی
۱۹ نشریه از نشریات فنی سازمان مدیریت و برنامه ریزی کشور از جمله آیین نامه بتن ایران (آبا)
۱۰ مبحث از مباحث مقررات ملی ساختمان
آئین نامه طرح و محاسبه پلها در برابر زلزله
۵ نشریه در مرکز تحقیقات ساختمان و مسکن
آیین نامه ۲۸۰۰ طراحی ساختمان در برابر زلزله
وی حضور فعالی در تاسیس و پایه گذاری تشکلهای زیر داشته است:
انجمن ایرانی مهندسان محاسب ساختمان در سال ۱۳۴۸
انجمن مهندسان ژئوتکنیک ایران در سال ۱۳۵۱
کانون مهندسان فارغ التحصیل دانشکده فنی دانشگاه تهران در سال ۱۳۶۹
انجمن بتن ایران در سال ۱۳۷۹
ایشان در تشکلهای دیگری نیز بعنوان عضو فعال شرکت داشتهاست مانند: کمیته بین الملی بتن CEB سابق و فدراسیون بینالمللی بتن FIB فعلی (از سال ۱۹۶۳)، کانون مهندسین ایران، جامعه مهندسان مشاور ایران و رئیس جامعه درسالهای ۱۳۵۸ و ۱۳۵۹، کمیته ملی سدهای بزرگ ایران، انجمن بینالملی مهندسی پل و سازه IBSE از سال ۱۹۹۲ و عضویت در نظام مهندسی ساختمان و تأسیسات (از بدو تأسیس) و سازمان نظام مهندسی ساختمان استان تهران (از بدو تأسیس) و عضویت در اولین دورهی شورای مرکزی سازمان نظام مهندسی ساختمان کشور، انجمن مهندسان راه و ساختمان ایران و انجمن مدیران فنی و حرفهای.
تألیف و ترجمه ۱۸ جلد کتاب و نشریه به زبان فارسی، ۲ کتاب به زبان فرانسه، ۸ جزوه درسی و تألیف بیش از ۸۰ مقاله به زبانهای فارسی، انگلیسی و فرانسه در کارنامهی علمی او ثبت شده و سخنرانیهای بسیاری در سمینارهای علمی ارائه کرده است.
مهدی قالیبافیان، ۲۲ خرداد ۱۳۸۶ در تهران، روی در نقاب خاک کشید.