همه جا هستند… به هر طرف سر بگردانی، قیافهی آنها را میبینی در شکلهای مختلف: علمی، سیاسی، اجتماعی، مذهبی، مهندسی، ترافیکی، ملی و… نکته اینجاست که نبودنشان کارها را سخت میکند.
نَماد یا سَمبُل (به انگلیسی: Symbol) نشانهای است که نشانگر یک اندیشه، شیء، مفهوم، چگونگی و جز اینهاست. اگر خوب به دور و برمان نگاه کنیم، درخواهیم یافت که نمادها همراه همیشگیمان شدهاند و زندگی بدون آنها بسیار دشوار است.
استفاده از نماد مربوط به دیروز و امروز نیست بلکه انسانهای اولیه نیز از آن برای برقراری ارتباط استفاده میکردهاند. عکس زیر اثر یک دست را نشان میدهد که روی دیواری در غار شووه-پون-دارک (Chauvet-Pont-d’Arc Cave) در جنوب فرانسه بر جای مانده است. قدمتش ۳۰ هزار سال است. شاید کسی میخواسته بگوید: «من اینجا بودم!»
به کار بردن نمادها به دلیل سادهکردن انتقال مفاهیم و وابسته نبودن به زبان یا مکانی خاص، گسترش زیادی پیدا کرده است و بسیاری از آنها استاندارد شدهاند مثلا ISO 7001 در مورد نمادهایی است که به طور روزمره آنها را میبینیم.
اگر از نمادهای چهار عمل اصلی و ماتریس و انتگرال و فاکتوریل و … فاکتور بگیریم، یادم هست در فیزیک دبیرستان، چیزهایی در مورد مقاومت و خازن میخواندیم و آنجا بود که با نمادهایشان آشنا شدم ولی چند ده سال گذشت تا استانداردهای مربوط به نمادهای الکترونیکی که در حقیقت بیان تصویری آنها بود را ببینم: IEC 60617 و ANSI Y32
پا به دنیای بیانتهای مهندسی که گذاشتم، با نمادهای پرکاربردی آشنا شدم که استانداردهای برخی از آنها را در ادامه آوردهام.
نمادهای جوشکاری- AWS A2.4 و ISO 2553
نمادهای مورد استفاده در دیاگرامها ( مانندنقشههای پی اند آی دی ) – ISO 10628-2 و ISO 14617
نمادهای لوزی خطر مواد شیمیایی – NFPA 704
نیازی به گفتن نیست که این لیست طولانی است و ادامه دارد. اگر دوست دارید و البته وقت و حوصلهاش را، آن را کاملتر کنید و استانداردهای نمادهای کاربردی در حوزهی فعالیتتان را اضافه کنید.